Noclegi w pobliżu Drzwi Gnieźnieńskich w katedrze w Gnieźnie

Drzwi Gnieźnieńskie nazywane są także Drzwiami Złotymi, Królewskimi bądź Spiżowymi. Stanowią jeden z najcenniejszych zabytków romańskich na całym świecie. Wykonano je w XII wieku za czasów Mieszka III Starego, ale autor dzieła oraz dokładna data i miejsce nie są znane. Drzwi znajdują się w wewnętrznym portalu południowej kruchty w archikatedrze gnieźnieńskiej.

Geneza

O powstaniu Drzwi Gnieźnieńskich niestety zbyt wiele nie wiadomo. Według najnowszych badań musiały powstać mniej więcej w 1175 roku. Za zleceniodawców uważa się Mieszka Starego oraz gnieźnieńskiego arcybiskupa, prawdopodobnie Zdzisława. Niestety nie wiadomo, kto wykonał to dzieło. Według odczytanych fragmentów inskrypcji na drzwiach był to człowiek imieniem Piotr. Mogło jednak chodzić tylko o zwierzchnika katedry. Z inskrypcji wynika też, że drzwi wykonano we Francji lub we Włoszech. Natomiast pojawił się też ślad, który świadczy o tym, że wykonano je w Hildesheim – tam, gdzie drzwi płockie.

Wygląd

Drzwi Gnieźnieńskie wywołują ogromne wrażenie na zwiedzających. Warto wiedzieć, że skrzydła różnią się nieco wielkością, a zwłaszcza wysokością, bowiem lewe ma 328 cm, a prawe 323 cm. Odlano je z brązu za pomocą metody wosku traconego. Każde skrzydło zawiera dziewięć kwater z rozmaitymi płaskorzeźbami z figuralnymi scenami. Kwatery są obramowane i zdobione, przede wszystkim bordiurami, które składają się głównie z motywów roślinnych i zwierzęcych, aczkolwiek pojawiają się także postaci ludzkie. Znajdują się tam również kołatki, które wyglądają jak lwie głowy. Można także dostrzec sporo śladów po uderzeniach.

Sceny figuralne przedstawiają życie św. Wojciecha, patrona Polski, męczennika. Z Drzwi Gnieźnieńskich można odczytać cały jego życiorys, od urodzenia aż do śmierci. Lewe skrzydło to przede wszystkim sceny z pobytu św. Wojciecha w Czechach, we Włoszech i Niemczech, a prawe skrzydło przedstawia jego misyjną działalność w Polsce oraz Prusach. To także doskonałe źródło wiedzy o ówczesnym społeczeństwie, kulturze, obyczajach. Dzieło miało wzywać do niesienia chrześcijaństwa i nawracania Pomorza oraz Prus.