Wieliczka

Wiele jest w Polsce miejsc bardzo atrakcyjnych turystycznie i jedynych w swoim rodzaju – ale niewiele z nich jest tak znanych na wszystkich kontynentach i unikalnych w skali światowej jak Wieliczka. Małe podkrakowskie miasteczko, które zasłynęło na całym świecie dzięki wyjątkowej kopalni soli, przyciąga każdego roku ponad milion turystów, z czego ok. 60% stanowią obcokrajowcy. Jednak słynna kopalnia to nie jedyne, co może turystom zaoferować Wieliczka – małopolskie miasto jest bowiem ciekawe pod różnymi względami i posiada wiele tajemnic do odkrycia. Wieliczka to prawdziwa perła polskiej turystyki, w której słynna na cały świat kopalnia harmonijnie współgra z innymi ciekawymi zabytkami. Warto odwiedzić to miasto, będące niezwykłym pomnikiem polskiej historii oraz kultury.

Historia

Jak wskazują wyniki badań archeologicznych, sól w Wieliczce była wydobywana już w IX w. W tym okresie powstały pierwsze warzelnie, skonstruowane prawdopodobnie przez ludność pochodzenia celtyckiego, wypartą następnie przez Słowian (Wiślan). Powstała w pobliżu złóż soli osada nabrała zupełnie nowego znaczenia po przeniesieniu stolicy młodego Księstwa Polskiego do Krakowa, co miało miejsce na początku lat 40 - tych XI wieku. Niedługo później w źródłach pojawia się określenie „Magna Sal” („Wielka Sól”), od którego pochodzi dzisiejsza nazwa miasta. Stopniowe wyczerpywanie się źródeł solankowych w początkach XIII w. doprowadziło do pogłębiania studzien, z których ją wydobywano, a w efekcie do odkrycia położonych pod ziemią pokładów soli kamiennej. Z tym przełomowym w historii miasta wydarzeniem wiąże się słynna legenda o pierścieniu św. Kingi.

Czasem gwałtownego rozwoju Wieliczki był okres panowania Kazimierza Wielkiego, kiedy to miasto wzbogaciło się o mury i zamek żupny, a za sprawą kupca Mikołaja Wierzynka również szpital. Schyłek średniowiecza i renesans to prawdziwy złoty wiek w dziejach miasta – Wieliczka stała się wiodącym ośrodkiem gospodarczym, a dochody z żup stanowiły 1/3 całości dochodów skarbu państwa. W tym samym czasie po raz pierwszy pojawiła się możliwość zwiedzania kopalni. Kres złotej epoce położył potop szwedzki, w czasie którego Wieliczka została spalona i ograbiona. Od pierwszego rozbioru Polski w r. 1772 miasto przeszło pod zwierzchność Habsburgów. Po włączeniu Wieliczki do Autonomii Galicyjskiej (druga połowa XIX w.) miasto zostało uprzemysłowione oraz wyposażone w linię kolejową. Obie wojny światowe wyrządziły w Wieliczce stosunkowo niewielkie zniszczenia, chociaż podczas II wojny miasteczko było przez pewien czas przeludnione z racji przybycia kilku tysięcy krakowskich Żydów, uciekających przed zamknięciem w getcie.

W latach powojennych miasto rozwijało się już głównie turystycznie. 30 czerwca 1996 r. ostatecznie zakończono w Wieliczce działalność wydobywczą i od tamtej pory kopalnia pełni wyłącznie funkcje turystyczne i rehabilitacyjne. Obecnie Wieliczka liczy nieco ponad 22 tys. mieszkańców i poza kwestiami turystycznymi stanowi satelitę Krakowa (obok m. in. Skawiny, Niepołomic czy Zabierzowa), będąc jedną z największych sypialni aglomeracji.

Kopalnia soli

Najważniejszą i najbardziej popularną atrakcją turystyczną w Wieliczce jest unikatowa w skali świata kopalnia soli. Atrakcyjność i oryginalność kopalni została potwierdzona wpisem w 1976 r. na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, gdzie znalazła się w grupie pierwszych dwunastu zabytków z całego świata. W kopalni na dzień dzisiejszy nie prowadzi się działalności wydobywczej, a poza możliwością zwiedzania, znajduje się w niej podziemne centrum rehabilitacyjno-lecznicze (komora Wessla) oraz sala bankietowa w komorze Warszawa. Trasa turystyczna, wytyczona jeszcze pod koniec XVIII w., rozpoczyna się i kończy w Szybie Daniłowicza. Turyści przechodzą trasą o łącznej długości ok. 3 km, zwiedzając komory położone na głębokości od 65 do 135 m pod ziemią. Trasa prowadzi przez wszystkie zabytkowe komory kopalni m.in. komorę Józefa Piłsudskiego, podszybie Kunegundy, komorę Mikołaja Kopernika, komorę Kazimierza Wielkiego czy kaplice św. Antoniego i św. Kingi. Ta ostatnia kaplica stanowi najbardziej charakterystyczny punkt wycieczki, w którym wszystkie grupy turystów muszą wykonać sobie obowiązkowe zdjęcie. Warto wspomnieć, że kaplica wciąż pełni funkcje sakralne – w każdą niedzielę oraz święta kościelne odprawiane są tu msze święte, na czas których zjazd do kaplicy jest darmowy i otwarty dla wszystkich chętnych.

Trasa turystyczna oraz wyposażenie kopalni stanowią domenę wielickiego Muzeum Żup Krakowskich, którego siedziba wraz z wystawą prezentującą drugą część zbiorów znajduje się w XIV-wiecznym Zamku Żupnym. Zamek zlokalizowany jest w pobliżu rynku, a jego obecna bryła jest skutkiem wielu remontów, z których ostatni miał miejsce po zakończeniu II wojny światowej.

Zabytki

Spośród innych zabytków Wieliczki warto wymienić kilka budowli sakralnych. Kościół św. Klemensa został gruntownie przebudowany w XIX w., chociaż można w nim znaleźć elementy pierwotnej świątyni zbudowanej w 1381 r. Obok kościoła można zwiedzić XVII-wieczną kaplicę grobową Morsztynów ozdobioną stiukami, a także dzwonnicę ufundowaną przez króla Jana III Sobieskiego – jako wotum wdzięczności za zwycięstwo w odsieczy wiedeńskiej. Interesujący jest również zespół klasztorny Franciszkanów ufundowany przez Zygmunta III Wazę, z sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Księżnej Wieliczki oraz Sługi Bożego Alojzego Kosiby – przez pewien okres mieszkańca klasztoru. W przyklasztornym ogrodzie znajdziemy małą kaplicę stanowiącą kopię franciszkańskiej Porcjunkuli. Warto odwiedzić także drewniany kościółek św. Sebastiana z XVI w., w którym uwagę zwracają witraże według projektu Stanisława Matejki oraz polichromie Włodzimierza Tetmajera. Wspaniały miejscem na świeżym powietrzu, gdzie warto się przespacerować są dwa wielickie parki – św. Kingi i Adama Mickiewicza – są to najlepsze miejsca na krótki odpoczynek podczas zwiedzania.

Noclegi i gastronomia

Wieliczka, jak każda miejscowość ukierunkowana na turystów, posiada rozwiniętą bazę noclegową i sieć gastronomiczną. W mieście nietrudno o nocleg w jednym z hoteli, moteli czy pensjonatów – warto jednak zadbać o odpowiednio wczesną rezerwację, gdyż Wieliczka jest często wybierana na miejsce noclegowe przez turystów odwiedzających Kraków i okoliczne miejscowości. Możliwość noclegu oferuje również podziemne centrum rehabilitacyjno-lecznicze w kopalni. Problemem nie jest także znalezienie posiłku – w mieście działa mnóstwo restauracji, barów i punktów z fast foodami, a szczególnie dużo lokali gastronomicznych można znaleźć w okolicy rynku oraz wejścia do szybu Daniłowicza. Turystów pragnących luksusu i ciekawych wrażeń z pewnością zainteresuje podziemna restauracja w kopalni soli, zlokalizowana w komorze Warszawa. Warto wspomnieć, iż organizuje się tam liczne bankiety, wesela, a także przyjęcia sylwestrowe.

Jeśli planujesz spędzić tutaj kilka dni zapraszamy na stronę poświęconą noclegom w Wieliczce.