Bodzentyn

Położony w województwie świętokrzyskim Bodzentyn, umiejscowiony jest na skraju Świętokrzyskiego Parku Narodowego, tuż pod Miejską Górą i nad rzeką Psarką, dzięki czemu otoczenie miasta jest wyjątkowo malownicze. Ze względu na położenie na popularnych szlakach turystycznych prowadzących m. in. przez Wąchock, Cedzynę, Starachowice, Łączną oraz Nową Słupię, a także zabytki zachowane z bogatej historii Bodzentyna, warto odwiedzić to miasto w trakcie pobytu w województwie świętokrzyskim, a nawet urządzić tutaj bazę wypadową do kolejnych wędrówek po tych regionach.

Historia

Oryginalna nazwa miasta Bodzęcin używana w XIV wieku pochodzi od imienia jego założyciela, biskupa Bodzęty (znane także w formie Bodzanty). Forma Bodzentin zachowała się w dokumentach łacińskich z 1439 roku, a w XIX wieku używana była wymiennie nazwa Bożęcin i Borzęcin. Historia powstania Bodzentyna sięga 1355 roku, kiedy biskup Bodzęty otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego przywilej założenia miasta na prawie magdeburskim. Założony przez niego Bodzentyn stał się ośrodkiem majątków należących wtedy do biskupów krakowskich. Został tutaj wybudowany zamek, mury obronne i kościół pod wezwaniem św. Krzyża. W mieście gościł król Władysław Jagiełło w trakcie wyprawy na Krzyżaków z 1410 roku. Przychylność króla dla Bodzentyna spowodowała, że po zniszczeniu miasta przez pożar wkrótce po królewskiej wizycie, władca nadał mu nowe przywileje potwierdzające prawo magdeburskie. Spowodowało to dalszy rozwój miasta, zwiększając liczbę organizowanych tutaj jarmarków. W kolejnych latach powstawały tutaj cechy rzemieślnicze: szewców, kowali, krawców, sukienników oraz rzeźników. Został ufundowany kolejny kościół, tym razem gotycka kolegiata, a zamek bodzentyński został przebudowany w XVI wieku na pałacową rezydencję.

W Bodzentynie urodziły się lub mieszkały znakomitości tamtych czasów, m. in. Jakub Janidło – będący trzy razy rektorem Akademii Krakowskiej, sekretarz królewski, biskup i uczony – Franciszek Krasiński czy kanclerz wielki koronny Jakub Zadzik. Miasto dbało także o rozwój intelektualny, wysyłając od 1640 roku jednego kandydata na studia do Akademii Krakowskiej, który po powrocie do miasta stawał się nauczycielem w miejscowej szkole. W Bodzentynie wybudowano również wodociąg, łaźnię, obszerny ratusz oraz siedzibę sądu biskupiego. Do XIX wieku Bodzentyn stał się jednym z ważniejszych lokalnych ośrodków przemysłowych, w którym działały m. in. kuźnice, fabryka luster, porcelany, sukienne, rzeźbiarskie, żelaza oraz cegielnie.

W drugiej połowie XIX wieku miasto utraciło jednak swoje prawa przekształcając się w osadę, a większość mieszkańców zajęła się rolnictwem. Handel przejęła natomiast w większości ludność pochodzenia żydowskiego licznie tutaj mieszkająca. II wojna światowa spowodowała, że Bodzentyn stał się wyjątkowo silnym ośrodkiem ruchu partyzanckiego w rejonie Gór Świętokrzyskich. W odwecie za jego działalność Niemcy wykonali w miejscowości akcję pacyfikacyjną mordując 39 mieszkańców miasta, pochowanych we wspólnej mogile, a po wojnie ekshumowanych i ponownie pochowanych indywidualnie na miejscowym cmentarzu parafialnym. Ludność pochodzenia żydowskiego została przeniesiona do getta, które zlikwidowano przepędzając mieszkańców do obozu zagłady w Treblince. Powojenne losy Bodzentyna związane były znów z rozwoje przemysłu, kiedy wybudowano tutaj m. in. winiarnię, przetwórnię owoców, zakłady mleczarskie, cegielnię, spółdzielnię szewską oraz tkacką.

Zabytki

Bodzentyn odwiedzany jest jako miejscowość leżąca na przecięciu szlaków turystycznych oraz ze względu na zachowane historyczne zabytki. Do miejsc wartych odwiedzenia w trakcie pobytu należy m. in. kościół parafialny Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława Biskupa w stylu gotyckim, wybudowany w latach 1440-1452 z ołtarzem z katedry na Wawelu oraz tryptykiem bodzentyńskim z 1508 roku, a także kościół św. Ducha z XVII wieku wybudowany na miejscu dawnej, drewnianej XV - wiecznej świątyni. Z zamku w Bodzentynie, będącego siedzibą krakowskich biskupów z XIV wieku, zachowane zostały tylko ruiny. W miejscowości zachowała się jednak typowo średniowieczna miejska zabudowa z dwoma rynkami i częściami dawnych murów miejskich, a także miejska zabudowa drewniana. Typowym jej przykładem jest zagroda Czernikiewiczów składająca się z budynku mieszkalnego, wozowni, a także budynków gospodarczych ustawionych w regularnym czworoboku. To najstarsza zachowana w tak dobrym stanie zagroda terenów Kielecczyzny, w której dzisiaj mieści się oddział Muzeum Wsi Kieleckiej prezentujący zbiory etnograficzne oraz wnętrza należące do typowej małomiasteczkowej rodziny zamieszkującej te okolice.

U stóp Gór Świętokrzyskich

Położenie w pobliżu Świętokrzyskiego Parku Narodowego powoduje, że Bodzentyn może stać się wygodną bazą wypadową do organizowania wędrówek po Górach Świętokrzyskich z ich najciekawszymi fragmentami: najwyższym pasmem – Łysogórami, Pasmem Klonowskim oraz Górą Chełmową. Występujące na Łysej Górze oraz Łysicy charakterystyczne rumowiska skalne nazywane gołoborzami to jedne z najstarszych skał w Polsce, których wiek określa się na około 500 milionów lat. Są najbardziej charakterystycznym elementem tutejszego krajobrazu, będąc analogią górskich siedlisk naskalnych z porostami i mszakami. Roślinność występującą na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego można poznać dokładniej w trakcie wizyty na Łysej Górze, gdzie w dawnym kompleksie opactwa benedyktyńskiego powstało muzeum przyrodnicze prezentujące makietę parku oraz jego przyrodę ożywioną i nieożywioną. Z Bodzentyna można ruszyć także na wędrówki szlakami turystycznymi przebiegającymi przez to miasto: niebieskim im. E. Wołoszyna prowadzącym z Wąchocka do Cedzyny, zielonym wiodącym ze Starachowic do Łącznej i czerwonym rowerowym z Cedzyny do Nowej Słupi.

Noclegi

Baza noclegowa w Bodzentynie obejmuje przede wszystkim gospodarstwa agroturystyczne, domki gościnne oraz kwatery prywatne. Zaletą tutejszych noclegów jest ich niewysoka cena. Obiekty noclegowe znajdują się w centrum miejscowości, a także na jej obrzeżach i w pobliżu granic parku narodowego.

Jeśli planujesz spędzić tutaj kilka dni zapraszamy na stronę poświęconą noclegom w Bodzentynie.